કપરાડા તાલુકાની ઓઝરડા બારી ફળિની પ્રાથમિક શાળામાં તાજેતરમાં દિવાસાના પવિત્ર તહેવારની ઉત્સાહભેર ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. જેમાં શાળાના વિદ્યાર્થીઓ, શિક્ષકો અને ગ્રામજનોએ પરંપરા અને સંસ્કૃતિના અનોખા પર્વને ભક્તિભાવપૂર્વક ઉજવ્યો હતો. આ ઉજવણીનો મુખ્ય આકર્ષણ શાળાના બાળકો દ્વારા જાતે બનાવેલી રંગબેરંગી ઢીંગલીઓ અને ઢીંગલાઓ હતા. જે પૂજન બાદ વોકળામાં વહેતા મૂકવામાં આવ્યા હતા. દિવાસો જે મુખ્યત્વે સૌરાષ્ટ્ર અને ગુજરાતના કેટલાક ભાગોમાં ઉજવાતો એક લોકપ્રિય તહેવાર છે, તે પરંપરાગત રીતે શ્રાવણ માસના આરંભ પહેલાં આવતી અમાસના દિવસે ઉજવાય છે. આ તહેવાર વનરાજી અને પ્રકૃતિની પૂજા સાથે સંકળાયેલો છે, અને એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ધરતીમાંથી નીકળતી વનસ્પતિને પૂજવાથી ધન-ધાન્યમાં વૃદ્ધિ થાય છે. ઓઝરડા બારી ફળી પ્રાથમિક શાળાના શિક્ષક મહેન્દ્ર પટેલે દિવાસાના મહત્વ અને તેના ઐતિહાસિક સંદર્ભ વિશે વિદ્યાર્થીઓને વિસ્તૃત સમજ આપી હતી. તેમણે જણાવ્યું કે દિવાસો એ માત્ર એક તહેવાર નથી, પરંતુ તે આપણી સંસ્કૃતિનો એક અભિન્ન અંગ છે જે પ્રકૃતિ સાથેના આપણા સંબંધોને દ્રઢ બનાવે છે.
શાળાના વાતાવરણમાં દિવાસાની ઉજવણીનો અનેરો ઉત્સાહ જોવા મળ્યો હતો. સવારથી જ બાળકો પારંપરિક વસ્ત્રોમાં સજ્જ થઈ, હાથમાં જાતે બનાવેલી ઢીંગલીઓ અને ઢીંગલા લઈને શાળાએ પહોંચ્યા હતા. આ ઢીંગલીઓ અને ઢીંગલા સામાન્ય રીતે માટી, કાપડ અને અન્ય કુદરતી સામગ્રીમાંથી બનાવવામાં આવે છે, જે બાળપણની નિર્દોષતા અને સર્જનાત્મકતાનું પ્રતિક છે. શાળાના શિક્ષકોએ બાળકોને આ ઢીંગલીઓ બનાવવામાં માર્ગદર્શન આપ્યું હતું, અને આ પ્રવૃત્તિ દ્વારા બાળકોમાં કલાત્મક કૌશલ્ય વિકસે તેવો પ્રયાસ કર્યો હતો.
પૂજા વિધિનો પ્રારંભ શાળાના પ્રાર્થના હોલમાં કરવામાં આવ્યો હતો. મહેન્દ્ર પટેલે દિવાસાની કથા અને તેની પાછળ રહેલા આધ્યાત્મિક ભાવ વિશે બાળકોને સમજાવ્યું. તેમણે કહ્યું કે, “દિવાસો એ પ્રકૃતિ પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવાનો દિવસ છે. આપણે જે અનાજ ખાઈએ છીએ, જે પાણી પીએ છીએ, તે બધું જ પ્રકૃતિની દેન છે. ઢીંગલીઓ અને ઢીંગલાઓને વોકળામાં વહેતા મૂકવાનો સંકેત એ છે કે આપણે કુદરતને સંતુલિત રાખીએ અને નદી-નાળાને સ્વચ્છ રાખીએ.” પૂજા દરમિયાન, બાળકોએ “દિવાસો રે દિવાસો, વરસે મેઘ મુશળધારો…” જેવા લોકગીતો ગાયા, જેનાથી વાતાવરણ ભક્તિમય બની ગયું.
પૂજા સમાપ્ત થયા બાદ, તમામ બાળકો અને શિક્ષકો શાળા નજીક આવેલા વોકળા તરફ પ્રયાણ કર્યું. એક લાંબી હારમાળામાં બાળકો પોતાના હાથે બનાવેલી ઢીંગલીઓ અને ઢીંગલાઓને ખૂબ જ પ્રેમપૂર્વક વોકળાના પાણીમાં વહેતા મૂક્યા. આ દ્રશ્ય ખરેખર મનમોહક હતું. પાણીમાં તરતી રંગબેરંગી ઢીંગલીઓ એક અલગ જ પ્રકારનું સૌંદર્ય પ્રસ્તુત કરતી હતી. આ પ્રવૃત્તિ દ્વારા બાળકોને જળ સંરક્ષણ અને પર્યાવરણની જાળવણીનો સંદેશ પણ મળ્યો.
દિવાસાની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય બાળકોને આપણી સંસ્કૃતિ અને પરંપરાથી વાકેફ કરવાનો છે. આ પ્રકારના તહેવારો દ્વારા બાળકોમાં સામાજિક મૂલ્યો અને સાંસ્કૃતિક ઓળખનો વિકાસ થાય છે. મહેન્દ્રભાઈ પટેલે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, “આવા તહેવારો બાળકોને સનાતન પરંપરાઓ સાથે જોડી રાખવામાં મદદ કરે છે અને તેમને આપણા મૂળિયાં યાદ કરાવે છે. આજના ઝડપી યુગમાં જ્યાં બાળકો આધુનિકતા તરફ આકર્ષાઈ રહ્યા છે, ત્યાં આવા તહેવારો તેમને આપણી સંસ્કૃતિનું મહત્વ સમજાવે છે.”
